2466/2009 ΔΕΦ ΑΘ ( 564691)
(Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)
Ευθύνη του Δημοσίου και των νπδδ σε αποζημίωση. Η υπέρβαση των προθεσμιών, εντός των οποίων οι υπηρεσίες οφείλουν να αποφανθούν σε υποβαλλόμενο αίτημα, καθώς και της προθεσμίας εντός της οποίας η αναρμόδια υπηρεσία οφείλει να παραπέμψει την υπόθεση στην αρμόδια, στοιχειοθετεί ευθύνη προς αποζημίωση. Η επί δεκαετία καθυστέρηση των οργάνων του ΙΚΑ να απαντήσουν στο αίτημα του εκκαλούντος, που δήλωσε απώλεια του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου και αντικατάσταση με νέο, ήταν παράνομη και πρέπει να επιδικασθεί χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ποσού 20.000 ευρώ. Δεκτή η έφεση, μερικά δεκτή η αγωγή.
Αριθμός απόφασης: 2466/2009
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Τμήμα 3ο Τριμελές
Αποτελούμενο από τους: Χρήστο Βασιλάκη, Πρόεδρο Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων, Δέσποινα Οικονόμου (Εισηγήτρια) και Γεώργιο Σταμελάκο, Εφέτες Διοικητικών Δικαστηρίων και γραμματέα τη Μαρίνα Μωρέση, δικαστική υπάλληλο,
συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, την 1 Ιουνίου 2009, για να δικάσει την από 26 Μαρτίου 2009 (αριθμ. καταχ. ΑΒΕΜ: 738/2009) έφεση
του ……………………………, κατοίκου Περιστερίου Αττικής, οδός ……………………….., ο οποίος παραστάθηκε με την πληρεξούσιά του δικηγόρο, Μαρία Δεληγιάννη, σύμφωνα με την από 29-5-2009 έγγραφη δήλωσή της, που κατέθεσε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου
κατά του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων» (Ι.Κ.Α.), το οποίο εδρεύει στην Αθήνα, οδός Αγίου Κωνσταντίνου αριθμ. 8 και παραστάθηκε με το Δικαστικό Αντιπρόσωπο του Ν.Σ.Κ., Γεώργιο Κόκλα, σύμφωνα με την από 29-5-2009 έγγραφη δήλωσή του, που κατέθεσε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου.
Το Δικαστήριο,
μελέτησε τη δικογραφία και
σκέφτηκε σύμφωνα με το νόμο.
- Επειδή, με την κρινόμενη έφεση για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (σχετ. το 2384313 ειδικό έντυπο παραβόλου, Σειρά Α΄), ζητείται παραδεκτώς η εξαφάνιση της 3964/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε η αγωγή του εκκαλούντος, με την οποία ζήτησε να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του εναγόμενου Ιδρύματος να του καταβάλει, νομιμοτόκως, σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα και 932 του Αστικού Κώδικα, το ποσό των 40.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη από την παράνομη, κατά τους ισχυρισμούς του, παράλειψη των οργάνων του εφεσίβλητου Ιδρύματος να απαντήσουν εγκαίρως στην υποβληθείσα από 4-3-1994 υπεύθυνη δήλωσή του περί απωλείας του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου και την αντικατάσταση αυτού, με την αναγνώριση των ημερών εργασίας που περιήχοντο σ’ αυτό και είχαν πραγματοποιηθεί στην ασφάλιση του Ιδρύματος.
- Επειδή, στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α΄ 164) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης, που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος ……». Περαιτέρω, στο άρθρο 106 του ίδιου νομοθετήματος ορίζεται ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Εξάλλου, στο άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης .Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του ……».
- Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις του ΕισΝΑΚ συνάγεται ότι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ευθύνονται για τις παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων τους, κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, και σε χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Εξάλλου, κατά την έννοια του άρθρου 932 ΑΚ, το οποίο περιέχει ενδεικτική απαρίθμηση των περιπτώσεων, κατά τις οποίες μπορεί να επιδικασθεί χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, η επιδίκαση παρόμοιας χρηματικής ικανοποιήσεως προβλέπεται και για την, ρητώς αναφερόμενη, άλλωστε, στην εν λόγω διάταξη, περίπτωση προσβολής της τιμής του προσώπου (ΣΕ 1696/2003).
- Επειδή, στο άρθρο 5 του ν. 1943/1991 (Α΄ 50), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο στην προκειμένη περίπτωση χρόνο, ορίζετο ότι: «1. Οι δημόσιες υπηρεσίες, τα ΝΠΔΔ, οι ΟΤΑ και οι λοιποί φορείς του δημόσιου φορέα υποχρεούνται να απαντούν οριστικά στα αιτήματα των πολιτών (φυσικών ή νομικών προσώπων ημεδαπών ή αλλοδαπών) και να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις τους μέσα σε χρονικό διάστημα εξήντα ημερών …… Η προθεσμία αυτή αρχίζει από την υποβολή του αιτήματος στην αρμόδια υπηρεσία. Εάν το αίτημα υποβληθεί σε αναρμόδια υπηρεσία, η υπηρεσία αυτή υποχρεούται μέσα σε πέντε ημέρες να το διαβιβάσει στην αρμόδια υπηρεσία και να γνωστοποιήσει αυτό στον ενδιαφερόμενο. Στην περίπτωση αυτή η οριζόμενη προθεσμία αρχίζει από τότε που περιήλθε το αίτημα στην αρμόδια υπηρεσία. 2. Η προθεσμία της παρ. 1 διακόπτεται αν κάποιο από τα πιστοποιητικά, δικαιολογητικά ή άλλα στοιχεία, τα οποία υποχρεούται να προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος, δεν προσκομίζεται ή είναι ελλιπές …… 3. …… 4. Με απόφαση του Υπουργού Προεδρίας της Κυβέρνησης και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να ορίζεται, κατά περίπτωση, διαφορετική προθεσμία για τη διεκπεραίωση υποθέσεων, εφ’ όσον ειδικοί λόγοι, που αναφέρονται στην απόφαση αυτή το επιβάλλουν …… 5. …… 6. …… 7. Σε περίπτωση που δεν τηρούνται οι προθεσμίες του παρόντος άρθρου ή οι προθεσμίες των αποφάσεων της παρ. 4, καταβάλλεται από τον οικείο φορέα στον αιτούντα πολίτη, ανεξάρτητα από το δικαίωμά του για αποζημίωση, κατά τις σχετικές περί αστικής ευθύνης διατάξεις, χρηματικό ποσό από 5.000 έως 200.000 δραχμές ……». Σε εκτέλεση της εξουσιοδοτικής διατάξεως της παρ. 4 του άρθρου 5 του ανωτέρω ν. 1943/1991, εκδόθηκε η ΔΙΣΚΠΟ/Φ. 17/29/26420/10-11/7/1991 (Β΄ 510) κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας και Υγείας, με την οποία, όσο αφορά το ΙΚΑ, ορίσθηκε ότι, επί υποβολής αιτήσεως αντικαταστάσεως ασφαλιστικού βιβλιαρίου, ο χρόνος διεκπεραιώσεως είναι τρείς μήνες. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η υπέρβαση των προβλεπόμενων σ’ αυτές προθεσμιών, εντός των οποίων η αρμόδια ή οι συναρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ οφείλουν να αποφανθούν σε υποβαλλόμενο αίτημα, στοιχειοθετεί ευθύνη του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ προς αποζημίωση κατά τα άρθρα 105-106 ΕισΝΑΚ, αν συντρέχουν και οι λοιπές κατά το άρθρο αυτό προϋποθέσεις. Ευθύνη του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ προς αποζημίωση, κατά τα προαναφερόμενα άρθρα του ΕισΝΑΚ στοιχειοθετείται και με την υπέρβαση της προθεσμίας εντός της οποίας η αναρμόδια υπηρεσία οφείλει να παραπέμψει την υπόθεση στη αρμόδια (πρβλ. ΣΕ 1012/2008). Εξάλλου, στο άρθρο 4 του ν. 2690 της 5/9-3-1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (Α΄ 45), όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με το άρθρο 6 του ν. 3242/2004, ορίζεται ότι: «Οι διοικητικές αρχές, όταν υποβάλλονται αιτήσεις οφείλουν να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των ενδιαφερομένων και να αποφαίνονται για τα αιτήματά τους μέσα στην προθεσμία που τυχόν καθορίζεται από τις σχετικές ειδικές διατάξεις, αλλιώς μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών. Η προθεσμία αρχίζει από τη υποβολή της αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία. Αν η αίτηση υποβληθεί σε αναρμόδια υπηρεσία, η υπηρεσία αυτή οφείλει, μέσα σε πέντε (5) ημέρες, να τη διαβιβάσει στην αρμόδια υπηρεσία και να γνωστοποιήσει τούτο στον ενδιαφερόμενο. Στην περίπτωση αυτή η προθεσμία αρχίζει από τότε που περιήλθε η αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία. 2. Αν κάποια υπόθεση δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί μέσα στην προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου, η αρμόδια υπηρεσία οφείλει να γνωστοποιήσει εγγράφως στον ενδιαφερόμενο: α) τους λόγους της καθυστέρησης, β) τον υπάλληλο που έχει αναλάβει την υπόθεση και τον αριθμό τηλεφώνου του, για την παροχή πληροφοριών, γ) τα δικαιολογητικά που τυχόν λείπουν και δ) κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία …… 3. …… 4. ……». Περαιτέρω, στο άρθρο 1 της ΔΙΣΚΠΟ/Φ17/ΟΙΚ/17170/2004 αποφάσεως των Υφυπουργών Εσωτερικών, Δημ. Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, που αφορά τον τρόπο καταβολής αποζημιώσεως πολιτών για τη μη τήρηση προθεσμιών διεκπεραίωσης υποθέσεων από τη διοίκηση (Β΄ 1226/10-8-2004), ορίζεται ότι: «1. Σε περίπτωση μη τήρησης των προβλεπομένων από τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 2690/1999, όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 6 του ν. 3242/2004, προθεσμιών μέσα στις οποίες οι υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα υποχρεούνται να απαντούν οριστικά στα αιτήματα των πολιτών και να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις τους, καταβάλλεται στον αιτούντα, από τον οικείο φορέα πλήρης αποζημίωση. Η αποζημίωση αυτή αφαιρείται από το τυχόν, μεταγενεστέρως, επιδικαζόμενο ποσό, εφόσον γίνει δεκτή από το αρμόδιο δικαστήριο σχετική αγωγική απαίτηση, κατά τις περί αστικής ευθύνης διατάξεις ……».
- Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 10 του Κανονισμού Ασφαλίσεως του ΙΚΑ (Απόφαση Υπουργού Εργασίας 55575/1479/18-11-1965, Β΄ 816), όπως αντικαταστάθηκε από την Φ 21/2366/22-8-
1988 Απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Β΄ 661), ορίζεται ότι: «1. Αν το ασφαλιστικό βιβλιάριο χαθεί η καταστραφεί ή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί άλλο αντικαθίσταται σύμφωνα με τις επόμενες διατάξεις. 2. Ο αιτών την αντικατάσταση οφείλει να προσκομίσει κάθε αναγκαία απόδειξη για το ακριβές περιεχόμενο του χαμένου βιβλιαρίου. Αποδεικτικά μέσα για το σκοπό αυτό είναι, κατά πρώτο λόγο, το τυχόν σωζόμενο βιβλιάριο του οποίου ζητείται η αντικατάσταση, στη συνέχεια οι εγγραφές στα μισθολόγια των εργοδοτών, οι μισθολογικές καταστάσεις των εργοδοτών που έχουν κατατεθεί στο Ίδρυμα και τέλος οι κατά το παρελθόν χορηγηθείσες από τις υπηρεσίες του Ιδρύματος βεβαιώσεις και οι εγγραφές των αρμοδίων υπαλλήλων του Ιδρύματος στα βιβλία ελέγχου των εργοδοτών …… 3. Με βάση τις προσκομιζόμενες έγγραφες αποδείξεις, εκδίδεται απόφαση του διευθυντή του αρμόδιου υποκαταστήματος του ΙΚΑ και παραδίδεται στον αιτούντα, στην οποία αναφέρονται αναλυτικά οι ημέρες ασφάλισης κατά έτη καθώς και ο κλάδος ασφάλισης που περιέχονταν στο χαμένο κλπ. βιβλιάριο, σε αντικατάσταση του οποίου εκδίδεται υπέρ του αιτούντος νέο ασφαλιστικό βιβλιάριο, το οποίο θα φέρει και τις λοιπές στο άρθρο 8 παρ. 1 περιλαμβανόμενες ενδείξεις. 4. ……».
- Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα ιστορούμενα στην ένδικη αγωγή και τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο εκκαλών, ασφαλισμένος του εφεσίβλητου Ιδρύματος και ήδη συνταξιούχος αυτού, στις 4-3-1994 υπέβαλε στο Τοπικό Υποκατάστημα ΙΚΑ Περιστερίου, που βρίσκεται στον τόπο κατοικίας του, αίτηση – υπεύθυνη δήλωση περί απωλείας του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου, με την οποία ζήτησε την έκδοση νέου βιβλιαρίου και την καταχώρηση σ’ αυτό των ημερών εργασίας που πραγματοποίησε κατά το χρονικό διάστημα των ετών 1962-1984, απασχολούμενος στις επιχειρήσεις «………» στην Αθήνα, «………………..» και «………………..» στο Κεφαλάρι Αττικής και «………………» στη νήσο Τήνο. Έκτοτε παρήλθε αρκετό χρονικό διάστημα, χωρίς να υπάρξει καμία ειδοποίηση προς τον εκκαλούντα, ενώ οι κατά καιρούς μεταβάσεις αυτού στο ΙΚΑ Περιστερίου δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα, διότι τον πληροφορούσαν ότι αναμένεται η απάντηση από διάφορα Υποκαταστήματα, καθόσον το ΙΚΑ Περιστερίου δεν ήταν το αρμόδιο. Ύστερα από την πάροδο οκταετίας, ο εκκαλών, ο οποίος εργαζόταν σε επάγγελμα υπαγόμενο στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (μάγειρας), μη έχοντας λάβει οποιαδήποτε απάντηση στο υποβληθέν αίτημά του και αφού, στις προσπάθειές του να πληροφορηθεί την πορεία της υποθέσεώς του στα αρμόδια Υποκαταστήματα του ΙΚΑ, συνάντησε την ανάρμοστη συμπεριφορά των οργάνων του Ιδρύματος, τα οποία τον αντιμετώπισαν, κατά τους ισχυρισμούς του, απαξιωτικά και με έλλειψη σεβασμού, προσέφυγε στη δικηγόρο Αθηνών Μαρία Δεληγιάννη, στην οποία χορήγησε την από 5-2-2002 εξουσιοδότηση προκειμένου να ερευνήσει για την τύχη της υποβληθείσας υπεύθυνης δηλώσεώς του και να πράξει τα δέοντα για την συνταξιοδότησή του. Ύστερα από ενέργειες της, ως άνω, δικηγόρου προέκυψε ότι, με τα 850, 851 και 852/4-3-1994 έγγραφα του Προϊσταμένου του Τμήματος Εσόδων του Υποκαταστήματος ΙΚΑ Περιστερίου, η ανωτέρω υποβληθείσα υπεύθυνη δήλωση του εκκαλούντος διαβιβάσθηκε στο Περιφερειακό Υποκατάστημα ΙΚΑ Αθηνών, προκειμένου να ελεγχθεί εάν έχει γίνει ανακεφαλαίωση των ημερών εργασίας των χρονικών περιόδων που αναφέρονται σ’ αυτήν, άλλως να διαβιβασθεί στα Υποκαταστήματα Πλατείας Ομονοίας, Νέας Ιωνίας και Μυκόνου, στην τοπική αρμοδιότητα των οποίων ανήκαν οι προαναφερόμενες εργοδότριες επιχειρήσεις, για περαιτέρω έρευνα.
Ακολούθως, το Υποκατάστημα ΙΚΑ Αθηνών, με το 31753/9-5-1994 έγγραφό του, διαβίβασε την υπεύθυνη δήλωση του εκκαλούντος, κατά το μέρος της που αφορούσε τις ημέρες εργασίας που πραγματοποίησε αυτός στην επιχείρηση «…………………..», στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Μυκόνου, ενώ κατά το μέρος της που αφορούσε τις επιχειρήσεις «…………..» και «…………………….», με το 31754/5-5-1994 έγγραφό του, τη διαβίβασε στο ΙΚΑ Ν. Ιωνίας, το οποίο στη συνέχεια διαβίβασε αυτή, στις 14-9-1994, στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Πατησίων. Τέλος, το τελευταίο αυτό Υποκατάστημα, με το Τ112/23-5-1994 έγγραφό του, διαβίβασε τη δήλωση του εκκαλούντος στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Ν. Φιλαδελφείας λόγω αρμοδιότητας αυτού, το οποίο έκτοτε δεν προέβη σε καμία ενέργεια. Επακολούθησαν μεταβάσεις της δικηγόρου του εκκαλούντος στα γραφεία του τελευταίου αυτού Υποκαταστήματος, όπου ο Διευθυντής επέδειξε πλήρη αδιαφορία για το τεθέν σ’ αυτόν ζήτημα της απραξίας των υπαλλήλων του, όσο αφορά την διαβιβασθείσα από ετών υπεύθυνη δήλωση του εκκαλούντος, ενώ τελικά η Υποδιευθύντρια του ίδιου Υποκαταστήματος γνωστοποίησε προφορικά στη δικηγόρο του εκκαλούντος ότι η διαβιβασθείσα δήλωσή του στο Υποκατάστημα αυτό, με το προαναφερόμενο Τ122/23-5-1994 έγγραφο του ΙΚΑ Πατησίων, για την οποία προέκυπτε μόνο η είσοδος στο σχετικό βιβλίο, μάλλον απωλέσθη, ότι οι επιχειρήσεις, στις οποίες είχε απασχοληθεί αυτός, πιθανόν να υπάγονται στο Μαρούσι και της υπέδειξε να μεταβεί για έρευνα στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Αμαρουσίου και, σε περίπτωση μη ανευρέσεως της ως άνω δηλώσεως σ’ αυτό, να υποβάλει νέα δήλωση στο εν λόγω Υποκατάστημα. Επακολούθησε έρευνα στο τελευταίο αυτό Υποκατάστημα, από την οποία δεν προέκυψε κανένα αποτέλεσμα, όμως δεν έγινε δεκτή η υποβολή νέας δηλώσεως απωλείας του ασφαλιστικού βιβλιαρίου του εκκαλούντος, αλλά έγινε υπόδειξη, είτε για την υποβολή δηλώσεως στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Περιστερίου, όπου βρίσκεται η κατοικία του, είτε την αναζήτηση της παλαιάς δηλώσεως στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Ν. Φιλαδέλφειας.
Εξάλλου, οι τηλεφωνικές επικοινωνίες της δικηγόρου του εκκαλούντος με το Υποκατάστημα ΙΚΑ Μυκόνου δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, αφού, ύστερα από ένα εξάμηνο έρευνας, την πληροφόρησαν ότι δεν είχαν λάβει κανένα έγγραφο σχετικά με τον εκκαλούντα. Επακολούθησε η υποβολή της 711/5-2-2004 αναφοράς της δικηγόρου του εκκαλούντος προς το Διοικητή του ΙΚΑ, στην οποία εκτέθηκε ή όλη κατάσταση και ζητήθηκε η διεξαγωγή έρευνας για την ταχεία περαίωση της υποθέσεώς του. Ακολούθως, ο εκκαλών, στις 10-2-2004 υπέβαλε νέα δήλωση απωλείας του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου προς το Υποκατάστημα ΙΚΑ Περιστερίου, ενώ το Υποκατάστημα ΙΚΑ Ομονοίας, στο οποίο είχε διαβιβαστεί η δήλωση του εκκαλούντος από τις 19-5-1994, με αριθμό πρωτοκόλλου 400, χωρίς να έχει προβεί σε καμία μέχρι τότε ενέργεια, ύστερα από τις επανειλημμένες παραστάσεις και οχλήσεις της δικηγόρου του εκκαλούντος απέστειλε τελικά σ’ αυτόν το με ημερομηνία 14-3-2002 έγγραφο, με το οποίο τον πληροφόρησε ότι το Περιφερειακό Υποκατάστημα ΙΚΑ Αθηνών, με το 31752/1994 έγγραφό του, τους είχε γνωρίσει ότι οι ημέρες εργασίας που είχε πραγματοποιήσει αυτός, κατά τη χρονική περίοδο 1/1/1970 έως 31/12/1970, ανήρχοντο σε 291 και είχαν καταχωρηθεί στην τηρούμενη πινακίδα και ότι για περισσότερες πληροφορίες έπρεπε να απευθυνθεί στη Διεύθυνση Μητρώου του ανωτέρω Υποκαταστήματος. Στη συνέχεια, ο εκκαλών μη έχοντας λάβει καμία άλλη είδηση για την πορεία της υποθέσεώς του, άσκησε την από 18-3-2004 αγωγή του, με την οποία ζήτησε να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Ιδρύματος να καταβάλει σ’ αυτόν, νομιμοτόκως, το ποσό των 40.000 ευρώ, ισχυριζόμενος ότι η παράλειψη των οργάνων του Ιδρύματος να απαντήσουν εντός ευλόγου χρόνου στην υποβληθείσα από 4-3-1994 υπεύθυνη δήλωσή του περί απωλείας του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου και ακολούθως να αντικαταστήσουν αυτό εντός ευλόγου χρόνου ήταν παράνομη, ότι κατά τη δεκαετία που μεσολάβησε από την υποβολή της δηλώσεως (1994) μέχρι την άσκηση της αγωγής του (2004) αδυνατούσε να προγραμματίσει τη ζωή και το μέλλον του, αφού δεν ήταν σε θέση να καταμετρήσει τα ένσημά του και να προσδιορίσει το χρόνο θεμελιώσεως του συνταξιοδοτικού του δικαιώματος και ότι από την ανωτέρω συμπεριφορά των οργάνων του Ιδρύματος προσεβλήθη βάναυσα η προσωπικότητά του, αισθάνθηκε ότι υποτιμάται ως άνθρωπος και ως ανθρώπινη αξία, ότι μειώνεται η αξιοπρέπειά του και αντιμετωπίζεται ως άτομο του οποίου τα δικαιώματα δεν γίνονται σεβαστά, δεδομένου ότι σε καμία ευνομούμενη πολιτεία δεν είναι ανεκτή η επί δεκαετία καθυστέρηση εκδόσεως αποφάσεως επί αιτήσεως διοικούμενου. Η εκκαλούμενη, αφού έλαβε υπόψη ότι, σύμφωνα με τα προκύπτοντα από τα στοιχεία της δικογραφίας, ύστερα από την άσκηση της αγωγής του εκκαλούντος, εκδόθηκαν οι 73/30-4-2004 και 3010/14-6-2004 αποφάσεις των Διευθυντών των Τοπικών Υποκαταστημάτων ΙΚΑ Αμαρουσίου και Ερμουπόλεως, αντίστοιχα, με τις οποίες αναγνωρίσθηκαν οι ημέρες εργασίας που είχε πραγματοποιήσει αυτός στις επιχειρήσεις που είχε απασχοληθεί και ότι ακολούθως, με την 4003/15-12-2004 απόφαση του Διευθυντή του Τοπικού Υποκαταστήματος ΙΚΑ Περιστερίου του απονεμήθηκε κύρια σύνταξη γήρατος, απέρριψε την προσφυγή αυτού με την αιτιολογία ότι, η παράλειψη των οργάνων του Ιδρύματος να απαντήσουν στην αρχική δήλωσή του για αντικατάσταση του απωλεσθέντος ασφαλιστικού του βιβλιαρίου ήταν μεν παράνομη, όμως αυτή από μόνη της δεν αρκούσε να στηρίξει το αίτημά του για τη χορήγηση χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης, προερχόμενης από την προσβολή της προσωπικότητάς του .Και τούτο, καθόσον, με την 4003/15-12-2004 απόφαση του Διευθυντή του Τοπικού Υποκαταστήματος ΙΚΑ Περιστερίου απονεμήθηκε σ’ αυτόν σύνταξη γήρατος από 20-8-2004, χρόνο κατά τον οποίο αυτός, προφανώς, συμπλήρωσε τις χρονικές προϋποθέσεις, ενώ η παράλειψη των οργάνων του Ιδρύματος, κατά της οποίας άλλωστε αυτός είχε τη δυνατότητα να ασκήσει προσφυγή, είχε μεν ως αποτέλεσμα να αναγκασθεί να υποβάλει νέα υπεύθυνη δήλωση απωλείας του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου, όμως δεν επηρέασε την προσωπικότητά του, ούτε τον έθιξε ως άνθρωπο, ούτε επηρέασε υπέρμετρα και καταχρηστικά την περιουσιακή και κοινωνική του κατάσταση, ώστε να βρίσκει έρεισμα η σχετική του αξίωση για χορήγηση χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης. Την ορθότητα της αποφάσεως αυτής αμφισβητεί ήδη ο εκκαλών με την κρινόμενη έφεσή του.
- Επειδή, με δεδομένα τα ανωτέρω εκτεθέντα πραγματικά περιστατικά και λαμβανομένου υπόψη ότι: α)ο εκκαλών υπέβαλε στο Υποκατάστημα ΙΚΑ Περιστερίου, που βρισκόταν στον τόπο της κατοικίας του, την από 4-3-1994 υπεύθυνη δήλωση περί απωλείας του ασφαλιστικού του βιβλιαρίου και ζήτησε την αναγνώριση των ημερών εργασίας που είχε πραγματοποιήσει σε συγκεκριμένους εργοδότες του κατά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, β) το Υποκατάστημα ΙΚΑ Περιστερίου διαβίβασε αυθημερόν την ως άνω υπεύθυνη δήλωση στο Περιφερειακό Υποκατάστημα ΙΚΑ Αθηνών προκειμένου να ελεγχθεί αν έχει γίνει η ανακεφαλαίωση των ημερών εργασίας που αναφέρονται σ’ αυτήν, άλλως να διαβιβασθεί στα τρία αρμόδια Υποκαταστήματα Πλατείας Ομονοίας, Ν. Ιωνίας και Μυκόνου, στην τοπική αρμοδιότητα των οποίων ανήκαν οι εργοδότριες επιχειρήσεις του εκκαλούντος, γ) ακολούθως, όπως προέκυψε από τα προσκομισθέντα στοιχεία αυτού, η ανωτέρω υπεύθυνη δήλωση περιήλθε στα αρμόδια Υποκαταστήματα Πλατείας Ομονοίας, Ν. Ιωνίας και Μυκόνου στις 15-9-1994, 23-5-1994 και 23-9-1994, αντίστοιχα, τα οποία, όμως, δεν προέβησαν σε καμία απολύτως ενέργεια μέχρι και τις 5-2-1002, δηλαδή επί μία οκταετία, ούτε έστειλαν οποιαδήποτε ενημέρωση στον εκκαλούντα για την υπόθεσή του, παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 1943/1991 και την εκδοθείσα σε εκτέλεση αυτού ΔΙΣΚΠΟ/Φ.17/29-26420/1991 υπουργική απόφαση, που ίσχυαν κατά τον κρίσιμο στην προκειμένη περίπτωση χρόνο, τα ως άνω αρμόδια όργανα όφειλαν να ενεργήσουν μέσα σε προθεσμία τριών μηνών από την περιέλευση σ’ αυτά της δηλώσεως του εκκαλούντος, υποχρέωση η οποία προβλέφθηκε, άλλωστε, και από το άρθρο 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999) που ίσχυσε μεταγενέστερα, δ) ο εκκαλών, ευρισκόμενος σε αδυναμία να αντιμετωπίσει την απραξία των οργάνων του Ιδρύματος, τα οποία αδιαφορούσαν στις επανειλημμένες προφορικές οχλήσεις του, αναγκάσθηκε να προσφύγει στις υπηρεσίες της δικηγόρου Αθηνών Μαρίας Δεληγιάννη, η οποία, επί μία διετία από την ανάληψη της υποθέσεως και παρά τις προσπάθειές, της δεν κατάφερε να ικανοποιηθεί το αίτημα του εκκαλούντος, με αποτέλεσμα να αναγκασθεί να υποβάλει την από 5-
2-2004 αναφορά στο Διοικητή του ΙΚΑ, διαμαρτυρόμενη για την κατάσταση που επικρατούσε στις υπηρεσίες του Ιδρύματος και την ταλαιπωρία του πελάτη της και ε) τελικά, το αίτημα για αντικατάσταση του απωλεσθέντος ασφαλιστικού βιβλιαρίου του εκκαλούντος ικανοποιήθηκε στα τέλη του έτους 2004, οπότε αυτός υπέβαλε και αίτηση για απονομή κυρίας συντάξεως, η οποία του χορηγήθηκε με βάση την 4003/15-12-2004 απόφαση του Διευθυντή του ΙΚΑ Περιστερίου, κρίνεται ότι η επί δεκαετία καθυστέρηση των οργάνων του Ιδρύματος να απαντήσουν στο ως άνω αίτημα του εκκαλούντος, για την οποία άλλωστε δεν προβλήθηκε από το Ίδρυμα καμία αιτιολογία, είναι παράνομη και στοιχειοθετεί την ευθύνη του προς αποζημίωση του εκκαλούντος, κατ’ άρθρα 105-106 του ΕισΝΑΚ. Ειδικότερα, λαμβάνοντας υπόψη την ταλαιπωρία που υπέστη αυτός καθόλο το χρονικό διάστημα της δεκαετίας που εκκρεμούσε η υπόθεσή του στις υπηρεσίες του Ιδρύματος, ενώ αντίθετα αυτή έπρεπε να διευθετηθεί μέσα σε τρεις μήνες, την ανασφάλεια που αισθανόταν για το εάν δικαιούται να λάβει σύνταξη γήρατος και πότε, τη μείωση που αισθάνθηκε ως άνθρωπος από το γεγονός ότι τα αρμόδια όργανα του ΙΚΑ αδιαφόρησαν για την ικανοποίηση του υποβληθέντος αιτήματός του, παρά τις μεταβάσεις του στα γραφεία των Υποκαταστημάτων του Ιδρύματος, αρχικώς αυτοπροσώπως και στη συνέχεια μαζί με την πληρεξούσια δικηγόρο του, αλλά μόνο ύστερα από την υποβολή αναφοράς προς το Διοικητή του Ιδρύματος, οι υπηρεσίες του Ιδρύματος πιέσθηκαν να ενεργήσουν και να απαντήσουν στο νόμιμο αίτημά του, κρίνεται ότι αυτός μειώθηκε ως άνθρωπος και ως πολίτης και ότι για το λόγο αυτό δικαιούται χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη. Συνεπώς, η εκκαλούμενη, η οποία δέχθηκε τα αντίθετα, έσφαλε και πρέπει να εξαφανισθεί, κατ’ αποδοχή του σχετικού λόγου της κρινόμενης εφέσεως, η οποία πρέπει να γίνει δεκτή και να διαταχθεί η απόδοση του παραβόλου στον εκκαλούντα. Ακολούθως, το Δικαστήριο κρατώντας την υπόθεση και δικάζοντας την αγωγή, κρίνει, σύμφωνα με τα ανωτέρω γενόμενα δεκτά, ότι ο εκκαλών δικαιούται να λάβει χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη καθόλο το ανωτέρω χρονικό διάστημα, το ύψος της οποίας πρέπει να προσδιορισθεί στο εύλογο ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, κατ’ αποδοχή ως εν μέρει βασίμου της κρινόμενης αγωγής. Περαιτέρω, πρέπει να καταδικασθεί το ηττηθέν Ίδρυμα στα δικαστικά έξοδα του εκκαλούντος (άρθρο 275 παρ. 1 εδαφ. α΄ Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Δέχεται την έφεση.
Εξαφανίζει την 3964/2008 απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.
Διατάσσει την επιστροφή του παραβόλου στον εκκαλούντα.
Δικάζει την αγωγή.
Δέχεται εν μέρει αυτή.
Αναγνωρίζει την υποχρέωση του εφεσίβλητου Ιδρύματος να καταβάλει στον εκκαλούντα ως αποζημίωση το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, νομιμοτόκως από της επιδόσεως της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως.
Καταδικάζει το εφεσίβλητο Ίδρυμα στα δικαστικά έξοδα του εκκαλούντος, ανερχόμενα σε 256 ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε στην Αθήνα, στις 7 Σεπτεμβρίου 2009 και δημοσιεύτηκε στην ίδια πόλη, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, στις 24 Σεπτεμβρίου 2009.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΜΑΡΙΝΑ ΜΩΡΕΣΗ
Α.Σ.